سریلانکا همیشه به تولید ادویههای بسیار با کیفیت بالا مشهور بوده است. بخش تولید ادویه این کشور در اقتصاد این کشور بسیار اهمیت دارد و تقریبا 9 درصد کل تولید ناخالص کشاورزی و صادرات محصولات کشاورزی سریلانکا به آن تعلق دارد.
بیش از 111 هزار هکتار زمین در این کشور به کشت ادویه اختصاص یافته است. در این بین، ادویههای دارچین، فلفل و هل به همراه میخک از نظر تولید و صادرات اهمیت زیادی دارند.
در این مطلب میخواهیم زنجیره ارزش و فروش سه ادویه اول را در سریلانکا بررسی کنیم.
بیشترین مناطق جغرافیایی درگیر در تولید ادویه در سریلانکا در مرکز این کشور و مناطق کندی، متاله، Kegalle و راتناپورا و بخشهای خاصی از استانهای جنوبی یعنی مناطق گالی، ماتارا و هامبانتوتا هستند.
فروش ادویه جات در واقع نقش حیاتی در این کشور به عنوان یک منبع درآمد از صادرات دارد.
طی سالهای 2006 تا 2015، ارزش فروش ادویه جات این کشور به کشورهای خارجی از 11.724 میلیون روپیه به 61.558 میلیون روپیه رسیده است.
اگر زمان بررسی خرید و فروش ادویه جات سریلانکا، سه محصول مهم صادراتی این کشور یعنی نارگیل، چایی و کائوچو را در نظر نگیریم، عدد بالا از 50 درصد عبور میکند.
سبد صادرات ادویه سریلانکا بیشتر به دارچین و فلفل اختصاص دارد که بیش از 75 درصد کل درآمد ناشی از صادرات ادویه متعلق به آنها است.
طبق آمار سال 2015، فلفل، دارچین، میخک و جوز هندی به ترتیب 43، 35، 14 و 6 درصد درآمد ناشی از فروش ادویه جات را به خود اختصاص دادند.
این کشور همچنین تقریبا 85 درصد دارچین تولیدی خود را به بازار بینالمللی صادر میکند و بزرگترین صادرکننده آن در دنیا محسوب میشود.
سهم قابل توجهی از حجم صادرات محصولات کشاورزی همچنین شامل صادرات فلفل و هل میشود. گرچه پتانسیل این محصولات هنوز آنقدر کامل نشده است تا در سطح نیازها باشد و بتوانند سهم خود در بازار بینالمللی را افزایش دهند.
تولید فلفل در این کشور از سال 2006 تا 2015 دو برابر شده است و این افزایش به ترتیب برای دارچین و هل 11 و 14 درصد بوده است.
بنابراین، دولت سریلانکا طی سالهای اخیر زنجیره ارزش و مراحل خرید و فروش ادویه جات را با دقت بررسی کرده است تا ببیند چطور میتواند در این زمینه موفقیت خود را بیشتر کند.
این زنجیرهها را به همراه کسانی که در فروش و خرید ادویه جات در این کشور نقش دارند، در ادامه توضیح میدهیم.
زنجیره ارزش دارچین نسبتا پیچیده است و در مراحل گوناگون آن افراد زیادی فعالیت میکنند. کشت دارچین اکثرا به دست کشاورزانی انجام میشود که زمین زراعی بزرگی ندارند و در این بین تولیدکنندگان در مقیاس بیشتر و شرکتهای منطقهای نیز فعالیت میکنند.
مهمترین کسانی که در این زنجیره تامین نقش دارند، افرادی هستند که پوست درخت دارچین را میکنند؛ چون آنها در سطح تولید درگیر هستند و نقش مهمی در کیفیت دارچین دارند.
عمدهفروشان در سطح منطقهای و روستایی جزو واسطههایی هستند که در مرحله جمعآوری زنجیره قرار دارند و این افراد با خرید ادویه جات یک رابط بین تولیدکنندگان و صادرکنندگان محسوب میشوند.
فرآوری دارچین به طور کلی توسط صادرکنندگان و براساس نیازهای خریدار خارجی آنها انجام میشود. کمبود نیروی کار ماهر، هزینه بالای کارگر و مواردی مانند هزینه کود تعدادی از مشکلات مهمی هستند که تولیدکنندگان باید با آنها مقابله کنند.
هزینه بالای حملونقل، رعایت نکردن مسائل بهداشتی برای انبار دارچین و رقابت بالا بین عمدهفروشان جزو مشکلات در سطح جمعآوری محصول به شمار میروند.
در سطح صادرکننده، پیدا کردن محصول با کیفیت بالا، هزینه بالای حفظ استانداردهای با کیفیت و تمرکز بازار مشکلات اساسی هستند.
زنجیره فلفل بسیار تکهتکه است و در آن افراد متعددی مشغول به انجام وظایف مختلف هستند؛ عمل کشت توسط کشاورزان با زمینهای زراعی کوچک انجام میشود، در حالی که تعدادی واسطه نیز در این زنجیره حضور دارند و در زمینه خرید و فروش ادویه فعالیت میکنند، از جمله میتوانیم به جمعآوریکنندگان محصول، تاجران و عمدهفروشان اشاره کنیم.
این افراد فلفل را میخرند، تمیز و از نظر کیفیت درجهبندی میکنند و در مقابل آن را به صادرکنندگان یا افرادی میفروشند که در بازار بینالمللی یا داخلی فروشنده هستند.
چالشهای مختلفی برای افرادی که در زنجیره فلفل فعالیت میکنند، وجود دارد. در سطح تولید، کشت و برداشت تغییرات آب و هوایی، بهرهوری پایین، هزینه کارگر، آفتهای گیاهی، نوسانات قیمتی، دزدی و حمایت نادرست از تولید دیده میشود.
در مرحله میانی این زنجیره، تامین نادرست، کمبود تجهیزات برای فرآوری فلفل و مشکلات نیروی کار مربوطه به چشم میخورد.
در سطح صادرکنندگان، شرکتهای صادرکننده با کمبود تامین، مشکلات کیفی، کمبود امکانات و تجهیزات برای تست کیفی و مشکلات دیگر روبرو هستند.
ساختار بازاریابی هل در سریلانکا به واسطه طبیعت سنتی آن در سطح بومی و همچنین پیچیدگی نسبتا بالا در سطح صادرکننده مشخص میشود.
ویژگیهای زنجیره تامین سنتی هل در سریلانکا کاشت آن از سوی کشاورزان کوچک، خرید غیرمتمرکز، خرید و فروش ادویه با کیفیت پایین و حضور تعدادی از واسطههایی است که درآمدی را به جیب میزنند که به تولیدکننده تعلق دارد.
نتیجه آن ارزش افزوده پایین در زنجیره، انگیزه پایین برای بالا بردن کیفیت محصول به ویژه از نظر ارتقاء کیفیت و فناوری و رشد آهسته این صنعت است.
نگرانی زیادی در مورد تولید هل با کیفیت در سطح تولیدکننده وجود ندارد. این قضیه را تا حد زیادی میتوان به مدیریت ضعیف محصول و اعمال پس از برداشت، هزینه بالای نیروی کار، کمبود آگاهی از کیفیت و سختی فروش به یک قیمت عالی به دلیل شبکه ضعیف دلالی نسبت داد.
با وجود پتانسیل توسعه که به علت فرصتهای گوناگون و نقاط قوت این حوزه فراهم شده است، تولید فعلی هل در سریلانکا اکثرا صرف مصرف داخلی میشود که دلیل آن مشکلات ساختاری و اقتصادی اجتماعی است.
نبود زمینهای مناسب برای کشت و مشکل آفت تریپس دو تا از مهمترین مشکلاتی به شمار میروند که این حوزه در حال حاضر با آنها روبرو است.
این حوزه برای موفقیت از نظر خرید و فروش ادویه باید دو بخش خصوصی و دولتی را درگیر کند تا کشاورزان را در سریعترین شکل ممکن در ارتباط با صادرکنندگان و همچنین کسانی قرار دهند که کار فرآوری محصول را انجام میدهند تا نه تنها پیشنیازهای کمی، بلکه همچنین کیفی و سیگنالهای خرید به دو سمت زنجیره ارزش انتقال داده شود.
برای نتیجه گرفتن در این زمینه باید در مورد مدیریت بهرهوری، تضمین کیفیت و به حداقل رساندن هزینهها تحقیق شود.
دولت سریلانکا با تعیین یک هدف برای خود پیشبینی میکند که درآمد این کشور از فروش ادویه جات و صادرات آن به سایر کشورها، برای محصولات زیر در سال 2020 به اعداد زیر برسد:
منبع: