کاهش تولید زعفران کشمیر و تاثیر آن روی قیمت

در این مقاله میخواهیم به مبحث تولید زعفران بپردازیم با ما همراه باشید.

کاهش تولید زعفران کشمیر و تاثیر آن روی قیمت

منطقه کشمیر یکی از محل‌های اصلی تولید زعفران در دنیا است که می‌توان گفت، تولید آن پس از ایران در رتبه دوم قرار دارد. در منطقه کشمیر، زعفران در بخش‌های مرتفع رشد می‌کند که این ارتفاعات قسمت‌های رسوب دریاچه‌ای در ارتفاع ۱۵۸۵ تا ۱۶۷۷ متری سطح دریا هستند.

کشمیر، برخلاف این که یکی از بزرگترین تولید کننده‌ها در دنیا محسوب می‌شود و تاریخ دور و درازی در این مورد دارد، اکنون با کاهش شدید تولید زعفران مواجه شده است. در کنار دلایل زیادی که برای این کاهش تولید وجود دارد، دو دلیل اساسی بارش‌های نامنظم و آب‌و‌هوای شبه خشکسالی از همه مهم‌تر هستند.

زعفران یکی از محصولات کشاورزی مختص زیست بوم است که در شرایط بسیار ویژه‌ای رشد می‌کند و اکنون، تحت تاثیر تغییر شرایط آب‌و‌هوایی قرار گرفته است.

زندگی بسیاری از کشاورزان و تاجران به زعفران کشمیر وابسته است و شرایط کنونی امکان به خطر انداختن درآمد آن‌ها را دارد.

مشکلات موجود برای تجارت زعفران کشمیر

شرایط آب‌و‌هوایی، وجود محصول ارزان از سایر کشورها و نبود آبیاری مناسب در کنار آموزش نادرست برداشت زعفران دلایلی هستند که منجر به تولید کمتر و تجارت ضعیف این محصول شده است.

تولید زعفران کشمیر در طول ۲۲ سال اخیر و تا سال ۲۰۱۸، ۶۵ درصد کاهش داشته است و مقدار آن از ۱۶ تن به ۵.۶ تن در سال رسیده است.

کشاورزان زعفران در کشمیر امید دارند تا با ثبت جهانی محصول این منطقه، بتوانند ارزش فروش محصول خود را بیشتر کنند و در میدان رقابت با محصول کشورهایی مانند ایران موفق شوند.

شرایط کشت زعفران

رشد پیاز زعفران، گل‌دهی اولیه و رشد گل‌های این محصول جزء اساسی‌ترین مراحل کشت هستند که حساسیت بالایی دارد. این مراحل شدیدا به وضعیت آب‌و‌هوا وابسته هستند و از نکات اصلی رشد خوب، وجود آبیاری مناسب و به‌موقع است.

دمای روز در حد ۲۳ الی ۲۵ درجه سانتی‌گراد در طول ماه سپتامبر برای رشد پیاز زعفران اهمیت زیادی دارد. در این زمان، گل‌دهی اولیه در شرایط دمایی روز ۱۷ درجه و دمای شب ۱۰ درجه شروع می‌شود.

اکثر تولید زعفران کشت شده در منطقه کشمیر به صورت آبیاری بارانی است و در صورتی که شرایط باران مناسب نباشد، محصول دچار مشکلات زیادی می‌شود. با این که زعفران به آب کمی نیاز دارد اما در صورتی که آب مناسب به آن نرسد،  این کار روی رشد مناسب و مقدار محصول تاثیر دارد.

قیمت‌های بازار زعفران

زعفران قیمتی معادل ۱۰۰ هزار الی ۳۰۰ هزار روپیه در کیلو دارد و گران‌ترین ادویه جهان است. گفتنی است، محصول تولیدی ایران با قیمت پایین‌تری عرضه می‌شود که ممکن است این قیمت تا ۴۸ درصد هم ارزان‌تر باشد.

با این حال، کشور ایران در حدود ۹۵ درصد از تولید زعفران را در دست دارد و سهم حداکثری تجارت زعفران را برعهده دارد.

برخلاف قیمت بالای زعفران، این محصول ارزشمند تقاضای بسیار زیادی در دنیا دارد که به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی آن است. کار برداشت و تبدیل گل‌های زعفران به محصول قابل مصرف بسیار دشوار است چرا که باید چند هزار عدد از گل آن برداشت شود تا تنها یک کیلوگرم از محصول تولید شود.

زعفران کشمیر کیفیت اعلایی دارد چرا که از میزان بالایی از ماده crocin بهره می‌برد. این ماده همان ماده‌ای است که رنگ زعفران را تشکیل می‌دهد و خواص پزشکی آن را به وجود می‌آورد.

مقدار crocin زعفران کشت شده در منطقه کشمیر ۸.۷۲ درصد هم می‌رسد که در مقایسه با محصول زعفران ایران که ۶.۸۲ درصد است، مقدار بالاتری است.

زعفران کشمیر براساس رنگ تیره‌تر آن شناخته می‌شود که نشان از بالاتر بودن مقدار ماده اصلی است. در بعضی از مواقع، زعفران کشمیر با انواع زعفران دیگر کشورها مخلوط می‌شود که ارزش آن را پایین می‌آورد.

راهکارهای در دست اجرا برای تشخیص زعفران کشمیر

برچسب نشان جغرافیایی یا GI برای محصول کشمیر، روش خوبی است تا تولید زعفران این منطقه را از دیگر محصولات سایر کشورها متمایز کند. به گفته کشاورزان و تاجران، این آخرین امیدی است که برای فروش بهتر و سودآوری مناسب محصول زعفران کشمیر وجود دارد.

اکنون محصول این منطقه با قیمت ۱۰۰۰ روپیه در هر ده گرم فروخته می‌شود که قیمت اصلی آن ۲۵۰۰ روپیه است.

تلاش برای بهبود شرایط کشت محصول در این منطقه بسیار بااهمیت است چرا که اقتصاد بسیاری از اهالی به این محصول کشاورزی وابسته است. در‌ واقع، اقتصاد کشمیر بدون زعفران معنی ندارد.

براساس آمار، میزان ۸۰ درصد از جمعیت منطقه در کشاورزی و شغل‌های مرتبط مشغول به کار هستند و بیش از ۱۶ هزار خانواده به طور مستقیم در کشت و تولید زعفران نقش دارند.

در حال حاضر حدود ۲.۳۵ درصد از محصول این مناطق صادر می‌شود و فرصت‌های زیادی وجود دارد که می‌توان این صادرات را افزایش داد.

وجود بحران کنونی ناشی از آب‌و‌هوا و شرایط قرنطینه، تاثیر منفی زیادی روی اقتصاد داشته است.

کشت زعفران صبر و حوصله زیادی نیاز دارد. زمانی که فصل برداشت آن در پاییز فرا می‌رسد، گل‌های زعفران برداشت می‌شود و کلاله‌های آن جدا می‌شود.

با خشک کردن آن طی روزهای طولانی، حجم آن به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند و باید گفت، یک عدد از کلاله زعفران در حدود ۲ میلی‌گرم وزن پیدا می‌کند. هر گل زعفران سه عدد کلاله دارد که به محصول نهایی تبدیل می‌شود.

تولید زعفران در مناطق سه گانه پولوانا، سریناگار و بودگام انجام می‌شود.

اقتصاد منطقه کشمیر متکی به تجارت زعفران است

به گفته یکی از پرورش دهنده‌های زعفران، او از سال ۱۹۹۶ مشغول به این کار است. در سال‌های اول و در ۱۰ سال نخست، کار پرورش زعفران بسیار پرسود بود که مقدار برداشت او به صورت سالانه ۶ کیلوگرم بود. ارزش فروش این مقدار در حدود ۲۵۰ هزار روپیه در کیلوگرم بود.

اما از سال ۲۰۰۷، تولید زعفران کشورهایی مانند ایران رو به افزایش رفت و بازار هند را غصب کرد. با کاهش قیمت‌ها به حدود ۱۰۰ هزار روپیه در کیلوگرم، تولید این منطقه نیز کاهش داشت و میزان کشت در دهه گذشته از ۲۴۰۰ هکتار به ۱۵۰۰ هکتار رسید.

کاهش قیمت‌ها منجر به این شد که کشاورزان رو به تولید محصولات دیگری مانند سیب بیاورند.

هند چهارمین وارد کننده بزرگ از ایران است و در سال ۲۰۱۸، واردات زعفران هند از ایران مقدار ۱۸.۳ میلیون دلار برآورد می‌شد.

ایران رتبه اول تولید زعفران در دنیا را دارد که هر ساله در مساحتی بالغ بر ۳۰ هزار هکتار، مقدار ۳۰۰ تن یا بیشتر را تولید می‌کند.

در کشمیر، این میزان کشت در حدود یک هشتم ایران است و مساحت کشت آن در حدود ۳۷۱۵ هکتار است.

منبع: