کتیرا

نام لاتین: Tragacanth

کتیرا از صمغ خشک شده گیاه گون است. گیاه گون گیاه کوچکی است که ارتفاع آن به یک متر می رسد و بومی آسیای میانه، ایران، سوریه و یونان است. درخچه گیاه گون به یک متر طول می رسد و بر روی آن خارهای فراوانی وجود دارد. این گیاه حالت خودرو دارد و در مناطق کوهستانی با زمینی غنی می روید. در زبان عربی به آن محلب العقاب و اصابع الغروس می گویند .

برگ های ساده و گل هایی به رنگ قرمز و بنفش دارد. این گیاه دوست دار نور شدید است و از گونه گیاهان مقاوم دربرابر شرایط محیطی است. ایران بزرگترین صادر کننده کتیرا است و یکی از مکان های مناسب برای رویش گون است که حدود 900 گونه گون در آن رشد می کند.

از دیگر کشورهای تولید کننده کتیرا می توان ترکیه ،عراق،ارمنستان و هند اشاره کرد ولی باز هم بهترین نمونه تولید شده کتیرا در ایران است. مناطق مهمی که در ایران تولید کتیرا می کنند اصفهان ، شیراز، همدان، تهران، کرمان و کرمانشاه است.

کتیرا چیست؟

کتیرا صمغی است که در شاخه برخی گونه های گون قرار دارد و با خراش دادن آن از شاخه ها خارج می شود. معروفترین کتیرا از گونه گون Astraglus gummifer است. کتیرا در آب حل نمی شود اما آب را به خود جذب می کند و متورم می شود. کتیرا از ایران به سایر کشور ها صادر می شود.

کتیرای ورقی عمده محصول کتیرا در ایران است. از موارد استفاده از کتیرا می توان به استفاده در نساجی، صنایع کاغذ سازی و حتی تولید کفش اشاره کرد.

جالب اینجاست که اگر به وجود ماده ای به نام سلنیوم در گیاه گون یا کتیرای آن پی ببرند این امر نشان دهنده وجود اورانیوم در آن منطقه است.

اسامی کتیرا:

کتیرا بیضاء، بالش عاشقان، مسواک القیاد، قرین، شاه گینی، مارگینی، گونک، گوش گربه

قدمت استفاده از کتیرا به حدود 5 هزار سال قبل بر می گردد. کتیرا یکی از قدیمی ترین داروهای گیاهی است که در کتاب Materia Medica هم به آن اشاره شده است. کتیرا در قرن 17 به عنوان روغنی برای درمان بیماری های چشم در آلمان تجویز می شده است.

کتیرا را از گیاهان دوساله در فصل تابستان جمع آوری می کنند. این کار به این صورت انجام می شود که اطراف گیاه را تا عمق 5 سانتی می کنند و با شئ تیز روی ساقه آن خراش می اندازند و صمغی که همان کتیرا است و از ساقه آن خارج می شود را جمع آوری می کنند.

دو گونه کتیرا در بازار موجود می باشد:

• کتیرای سفید (شکل پارچه ای که وسط آن برآمده است)
• کتیرای زرد (تار های به هم پیچیده و دودی شکل)

کتیراها از نظر شکل به دو دسته تقسیم می شوند کتیرای مفتولی و کتیرای فلسی.

کتیرای مفتولی مرغوب تر از نوع فلسی است. کتیرای مفتولی را می توان بهترین کتیرای ایران دانست. این کتیرا به رنگ سفید متمایل به زرد بوده و کمی شفاف است. این کتیرا بدون بو و مزه است و مقداری کمی در آب حل می شود و ژلاتینی مانند است.

نوع خرمینی کتیرا بادبزنی شکل است و کرم رنگ و یا قهوه ای تیره است و اندازه قطعات آن بین 1 تا 5 سانتی متر است.

خواص کتیرا:

• درمان سرفه و گلو درد
• ملین بسیار قوی
• درمان عفونت لثه
• درمان زخم چشم
• درمان ورم معده
• مسکنی برای درد کلیه
• درمان عفونت های اداری
• چاق کننده
• درمان سالک
• مناسب برای حالت دادن مو
• و…..

در آخر گیاهینه کتیرا را به صورت عمده در بسته های 500 گرمی به بالا به مصرف کنندگان و فروشندگان عرضه می کند.